Bizim Çankırı Gazetesi

Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA) Mütevelli Heyeti Başkanı Halil Fatih Akgül “Sularımızı verimli ve doğru kullanmak geleceğimizi korumaktır. Su tasarrufu, suya olan talebi azaltmak için en uygun maliyetli ve en çevreci yoldur” dedi.

Türkiye'deki kuraklık tehlikesine karşı tasarruf tedbirlerinden bazıları şöyle:

Musluklar
-Ellerinizi yıkarken, dişlerinizi fırçalarken, tıraş olurken muslukları açık bırakmayın. Çevirmeli musluk yerine kullanımı daha kolay olan “aç kapa” musluklar kullanın. Açık bıraktığımız musluklardan boşa akan su, yılda ortalama 12 tondur.
-Musluklarınız su damlatıyorsa, mutlaka tamir ettirin. Damlayan musluklar günde 30-200 litre suyun ziyan olmasına sebep olur.
-Musluklarınızın altına suyun birikebileceği kaplar koyun.
-Dişinizi fırçalarken suyu kapatırsanız, 4 kişilik bir ailede ayda 160 damacana su yani 3040 litre su tasarrufu yapabilirsiniz.
-Dış fırçalama ortalama 3 dakika süre alır. Eğer musluk açık bırakılırsa her fırçalama esnasında ortalama 15 litre suyu israf etmiş olursunuz. Günde iki defa diş fırçalanırsa yılda 10.950 litre su tüketirsiniz. 1 yıl boyunca, günde 2 kez, 3 dakika suyu kapatmadan dişlerinizi fırçaladığınızda, bir ailenin 2 yıllık mutfak suyu ihtiyacını boşa akıtmış oluyorsunuz.
-Muslukların su damlatmasını önleyiniz. Dakikada 50-100 damla su akıtan bir musluktan, ayda 750-1500 litre suyun israf edildiğini unutmayınız.

Mutfak
-Evde harcanan suyun % 10’u mutfakta kullanılır. Pişirme, temizleme, yıkama ve içme amaçlı su kullanımında birkaç noktaya dikkat ederek harcamanızı kısabilirsiniz.
-Kaynattığınız yumurtaların sularını atmayın. Çiçekleriniz bu suyu çok seveceklerdir. Onlar için kalsiyum kaynağıdır.
-Direkt akan musluk suyu ile kaplarınızı durulamayınız. Böylece günde, 30-60 litre su tasarruf edilmiş olur.
-Sebze ve meyvelerinizi akarsuyun altında yıkamak yerine, bir kabın içinde yıkayın. Yıkama sularını daha sonra çiçeklerinizi sulamak için tekrar kullanın.
-Sebze ve meyveleri açık musluk altında yıkarsak gereksiz yere yılda 18 ton su harcamış oluruz. Bunun yerine bir kapta veya lavaboyu tıkayarak su doldurup içine de sirke dökersek hem daha az su harcamış oluruz hem de sebze ve meyvelerin üzerinde olan kimyasallardan kurtulmuş oluruz.
-Dolu bir bulaşık makinesi bulaşığı sadece 12 litre su ile yıkar. Aynı bulaşığı elde yıkarsanız, ortalama 100 litre su harcarsınız. Bu da bir yılda ortalama 40 ton suyu kurtarmanız demektir.
-Musluğun altına yıkadığınız tabakları üst üste koyduktan sonra durulamaya başlayın. Daha az suyla temizleyebilirsiniz.

Çamaşır
-Evde harcadığımız suyun % 15-20’si çamaşır yıkamak için kullanılır. Çamaşır için sadece su değil, enerji ve deterjan da harcanır.
-Klasik çamaşır ve bulaşık makineleri bir defada ortalama 40 litre su tüketirler. Çamaşır ve bulaşık makinesini tam dolumda çalıştırınız. Çamaşır makinesini çalıştırırken kısa programları tercih edebiliriz.
-Çamaşır makinesi her yıkamada 176 litre su harcar. Bu yüzden tam makine dolmadan çamaşır makinasını çalıştırmanız gereksiz su harcaması demektir. Haftada bir kez gereksiz kullanmayı önlersek, yılda 9 ton suyu kurtarmış olursunuz.

Banyo
-Evde en çok su banyoda harcanır. Günlük harcamanızın % 40’ı banyodadır.
-Banyo yaparken küvet doldurmak yerine duş alarak su tüketimini %25 azaltabilirsiniz. Duş alarak 40-60 litre su tüketirken, küvet ile banyo yaparak 120-150 litre gibi bir su tüketimi söz konusu olacaktır.
-Dört kişinin bir ailenin her üyesinin duş süresini 1 dakika kısaltmasıyla yılda 18 ton su tasarrufu sağlanmaktadır.
-Banyo suyunun ısınmasını beklerken, akıtılan suyu bir kovaya doldurun.
-Daha kısa süre duş yapın. Yıkanma sürenizi sabunlanma, yıkanma ve durulanma ile sınırlayın. Tuvaletinizi çöp kutusu gibi kullanarak elinize geçenleri atmayın. Gereksiz yere sifonu çekmeyin.
-Dişlerinizi fırçalarken, yüzünüzü yıkarken suyu akar vaziyette bırakmayın. Bu şekilde günde 6 litreye kadar sudan tasarruf edebilirsiniz.
-Bir kişinin günde iki kez 1 dakika boyunca musluk suyunu kapatmadan diş fırçalaması yılda 8 ton su israfına neden olmaktadır.
-Tıraş olurken ve yüz sabunlarken, musluğu kapalı tutarak günde 15-35 litre su tasarruf edebilirsiniz.
Tuvaletler
-Tuvalet sifonları en çok su israfı yapılan yerlerden birisidir. Çift kademeli rezervuar sistemleri almayı tercih edin. Bu sistemde iki seçenek vardır; yarım rezervuar sıvı atıklar için, tam rezervuar ise katı atıklar için.
-Tuvalet rezervuarı (su deposu) 16 litrelik ise, 4 kişilik bir aile tuvalette ayda 7 ton su tüketir. 16 litre yerine, 8 litrelik tuvalet rezervuarıyla ayda 3,5 ton su tasarrufu edebilirsiniz. Bu bakımdan, tuvalet sifonlarınızı gerekmedikçe çekmeyiniz.

Bahçe
-Bahçenizde hortum veya fıskiye yerine damlama sulama sistemini kullanırsanız hem daha az su harcamış olursunuz hem de bitkileriniz kökten sulanacağı için daha sağlıklı olur.
-Bahçenizi ve çiçeklerinizi sulamak için, günün serin saatlerini seçin. Sabah ve akşam gün batımı daha iyi zamanlardır. Öğle sıcağında sularsanız, buharlaşma sonucu, suyun büyük bölümünü kaybetmiş olursunuz.
Normal hortumla aracınızı yıkamayınız/yıkatmayınız. Mutlaka otomatik durdurmalı başlıklı hortumlarla aracınızı yıkatınız. Aracınızı otomatik durdurmalı başlıklı hortumla yıkatırsanız, her seferinde 40 litre suyu tasarruf edersiniz

Yağmur Suyu

-Yağmur suyunu biriktirecek büyük su tankları büyük tasarruf sağlayabilir. Yağmur suyu özellikle bahçe sulamak ve araba yıkamak için kullanılabilir.
-Su kıtlığı çeken mesela Avusturalya gibi ülkelerde, yağmur suyu biriktirilerek evin su tertibatına dâhil edilebilmektedir.

Yağmur Suyu Hasadı
Yağmur suyu hasadı, suyun akmasına ve toprağa emilmesine veya kanalizasyon, akarsu veya nehirlere yönlendirilmesine izin vermekten ziyade yağmurun yeniden kullanılmak üzere toplanması ve depolanmasıdır. Faturalarınızı düşürürken evde su tasarrufu yapmanın en kolay yollarından biridir. İster özel tasarlanmış bir sistemi, ister basit bir yağmur toplama yöntemini tercih edin, yağmur suyunun toplanması akıllı ve sürdürülebilir bir yöntemdir.
Yağmur suyu hasadı, suyun kıt, kirli olduğu veya yalnızca mevsimlik olarak mevcut olduğu yerlerde temiz tatlı su kaynağı sağlamaktadır. Ek olarak, yağmur suyunun toplanması ve depolanması, içme ve evde kullanım için güvenli, temiz su ve ayrıca bahçecilik, hayvancılık veya tarım için daha ucuz bir yol olabilir. Antropologlar, suyu yakalayıp depolayabilmenin, özellikle daha kuru ortamlarda, tarımın gelişmesiyle başladığına inanıyorlar. Yağmur suyunu depolamak için kullanılan sarnıçlar Neolitik çağlara kadar uzanan dönemlerde bulunmuştur. En temel yağmur suyu toplama sistemleri, yağmuru toplamanın bir yolunu (bu bir evin çatısı kadar basit olabilir), suyu yönlendirmenin bir yolunu (bir oluk ve akıntı borusu gibi) ve suyu depolamak için bir yeri (örneğin bir varil) içermektedir.
Su için daha fazla potansiyel kullanım sağlayacak başka bir sistem ise su toplama ve depolama işleminin yanı sıra kir ve döküntüleri su kaynağından temizleyecek filtreler içerecektir. Bu sayede, gri su denilen kirli sularında tekrar kullanımı sağlanabilecektir.

Çatılara Yağmur Suyu Toplama Sistemi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Resmi Gazete'de yayımlandı. Yönetmelikle, kuraklık sorununun giderek artması da dikkate alınarak artık 2 bin metrekareden büyük parsellerde inşa edilecek tüm binaların çatılarında toplanan yağmur sularının, bahçe sulama veya arıtılarak bina ihtiyacında kullanılmak üzere bahçe zemini altında bir depoda toplaması amacıyla "yağmur suyu toplama sistemi" yapılması zorunluluğu getirildi.

Türkiye’de 2021 yılında Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemeyle; 
-2000 m²'nin üzerindeki parsellere yapılacak binalarda yağmur suyu toplama sistemi zorunlu hale geldi
-2000 m²’den küçük alanlarda inşa edilecek yapılar içinse belediyelere yağmur suyu toplama sistemini zorunlu kılma yetkisi verildi.
Yağmur Bahçesi Uygulaması
Çevre ve Şehir Bakanlığı tarafından yağmur bahçesi uygulamasıyla ilgili hazırlanan raporda yağmur bahçelerinin avantajları ve kullanımı aşağıdaki gibi özetlenmiştir; Yağmur suyundan faydalanma konusu, insan yerleşmeleri tarihi içinde yer almakla birlikte, küresel iklim değişikliği nedeniyle günümüzde çok daha önemsenir hale gelmiştir. Özellikle kentsel altyapı şebekelerinin yağmur suyu kaybına ve taşkın sorununa sebep olmaları gerekçesiyle, “yağmur suyunun yönetimi” ağırlık kazanarak, bu kapsamda;
-Kentsel alanlarda hidrolojik fonksiyonların korunması,
-Yağmur sularının bekletilerek yeraltı sularına karışması,
-Yağmur suyu toplamada ekolojik çözümlerin tercih edilmesi amacıyla “Yağmur Bahçeleri” uygulamaya konulmuştur. Özellikle kentlerimizde yaşadığımız iklim değişikliği ve buna bağlı yaşanmaya başlanan kuraklık, yağış rejimi ve miktarındaki değişmeler ve bunun sonucunda oluşan su kaynaklarında azalmaya çözüm oluşturabilecek “doğa-esaslı yaklaşım” yöntemlerinden birisi olan “Yağmur Bahçeleri’nin”, yaşanan bu zorlu süreçte doğal, ekonomik ve sosyal direncimizin artırılmasında küçük ama etkin bir adım olacaktır. Yağmur suyu, artık dünyanın hiçbir yerinde güvenli ve temiz değil. Amerika Birleşik Devletlerinde çevre bilimcilerden oluşan bir ekip, kontaminasyon yönergelerine dayanarak, yağmur suyunun artık dünyanın hiçbir yerinde içilmesinin güvenli olmadığını duyurmuştur. Ekibin yaptığı araştırma, dünyadaki yağmur suyunun polifloroalkil maddeler ve PFAS adı verilen tehlikeli kimyasallar içermesi sebebiyle içilmesinin güvenli olmadığını göstermektedir. Stockholm Üniversitesi'nde on yıldır PFAS üzerinde çalışan araştırmacılar, bu maddelerin tüm atmosfere yayıldığına ve dokunulmamış hiçbir yer bırakmadığına dair kanıt bulmuştur. Ayrıca, PFAS maddesinin gıda ambalajlarında, su geçirmez giysilerde, mobilyalarda, halılarda, tencere ve tavalarda yapışmaz kaplamalarda, yangın söndürücü köpüklerde, elektronik cihazlarda ve bazı şampuanlarda ve kozmetik ürünlerinde kullanıldığı belirtilmektedir.